Παρατήρηση σε Εικαστικά - Φθινόπωρο, Νοέμβριος 2017 - Βόλος

Για τον φθινοπωρινό Νοέμβρη της χρονολογίας 2017, ο Sergio Garbari μετά από μια μικρή σειρά εκθέσεων στην Ελλάδα, ερχόμενος στον Βόλο παρουσιάζει τη δική του ατομική έκθεση φωτογραφίας στον δεύτερο όροφο του κέντρου τέχνης Giorgio de Chirico.

Για τον φωτογραφικό Νοέμβρη, έγινε μια επίσκεψη στην έκθεση ένα πρωϊνό του μήνα, η οποία παρουσιάζει τρεις σειρές έργων με ιταλικούς τίτλους και σχετικό περιεχόμενο.

Ξεκινάμε με τη σειρά "Petit carnet Michelangelo" , η οποία περιλαμβάνει δίπτυχα και τρίπτυχα με συνθέσεις, οι οποίες απεικονίζουν κατακόρυφα και καθαρόγραμμα την ιταλική γλυπτική στην ιστορία της τέχνης. Εδώ, ο φακός του φωτογράφου εστιάζει σε λεπτομέρειες και τις βλέπει σαν αποσπάσματα έργων του Μιχαήλ Αγγέλου, με γεωμετρία στην αρχιτεκτονική τους άποψη, σε μέγεθος κανονικό, με το μακετόχαρτο να αποτελεί και το "καδράρισμα" των έργων, ελάχιστα ικανοποιητικό και ευτελές.

Οι γλυπτικές συνθέσεις μαρτυρούν την πολιτική στο εμπόριο τέχνης, την οικονομία, το ασπρόμαυρο κάτι θέλει να πει στον ενδιαφερόμενο. Η ιδέα του χρόνου, του μήνα Νοέμβρη, του φετινού φθινοπώρου, στην ιδέα του χρόνου του έργου του Μιχαήλ Αγγέλου προσθέτει και την ιστορικότητα στην έκθεση, στο έργο του Sergio Garbari.

Αφήνει, μάλιστα, εκδοχές για τους υπόλοιπους μήνες του έτους, για να συμπεριλάβουμε ξανά στη φαντασία μας τα έργα της έκθεσης.

Στο επίπεδο κριτικής της φωτογραφίας του Garbari με την ικανότητα ανάγνωσης έργων βάσει της ιστορικής Δογματικής του έτους 2012, το έργο του κρίνεται σύγχρονο δίπλα στην προσωπική μου φωτογραφική παράδοση 2012-2015 (σε δημοσίευση εδώ, σύνδεσμος ).

Να παρατηρηθεί η σύγχρονη σύγκριση μεταξύ του συνόλου των εικόνων του, το χρώμα του 2012, μάλιστα φαίνεται να επενεργεί και να δίνει ευδιάθετη κίνηση στη φωτογραφία του Garbari, δημιουργείται ένας διάλογος στον χρόνο, μια επεξεργασία στο χωροχρόνο από το θέμα των φωτογραφιών. Τίθεται το ερώτημα αν επιτρέπεται, καταρχάς, να κάνεις αυτή τη σύγκριση. Δίνεται η δυνατότητα μιας άλλης ιστορίας τέχνης ως διαμόρφωση, θεωρείται πειραματική, ερευνητική διαδικασία.

Προχωρώ στην ιδέα του γυμνού, η οποία είναι χαρακτηριστική στη μεταξύ της σύνθεση, οι ομοιότητες στα αποτελούμενα σωματικά σκέλη. Οι εκφράσεις των προσώπων, η ιδέα των διακοσμητικών στοιχείων, η ισχύς των μυών.

Περνάμε στη σειρά των κήπων Boboli με τίτλο "Il giardino incantato", όπου παρουσιάζονται με μια αλληγορία και φαντασίωση. Οι φωτογραφίες εδώ έχουν κάτι καφεκόκκινο σε αποχρώσεις, γήϊνα χρώματα, μάλιστα η τοπογραφία τους εσωτερικά μαρτυρά ότι θα μπορούσαν να μοιάζουν με αρχιτεκτονική μακέτα.  Σε μεταφέρουν αλλού, είναι μια "οδός" η καθεμία να δεις τη φύση και τα στοιχεία της. Υπάρχει προοπτική, οπτική γωνία, το μάτι καθοδηγείται από μια αρχιτεκτονική με δομικά στοιχεία. Η ιδέα των γραμμών, οι καμπύλες.

Παρατηρούμε μια ιδέα μονοχρωμίας στους κήπους, η οποία θα μπορούσε να σημαίνει και πιο πολλά χρώματα ταυτόχρονα, η κριτική αυτή παραπέμπει στον φθινοπωρινό Νοέμβρη. Κινητοποιείται διαφορετικά η σύνθεση από την εποχή, τα κίτρινα φύλλα στους δρόμους της πόλης του Βόλου φωτίζουν προς μια ανάδειξη του επισκέπτη, αρκεί ότι επισκέφθηκε την έκθεση και ότι είδε στη βόλτα του.

Οι κήποι είναι σαν σκηνικά τοπία. Η φύση για τη φύση. Απομονώνεται η ανθρώπινη παρουσία, η ιδέα της φύσης σε προτρέπει να περιπλανηθεί ο νους σε ότι πιο γειτονικό πράσινο υπάρχει, μια επίσκεψη σε κάτι θεσμικό, όπως οι εθνικοί κήποι. Ίσως η ιδέα της φωτογράφισης συνοδεύεται από άδειες ή κάποια έγγραφα για το δικαίωμα να τους αποτυπώσει ο Sergio Garbari.

Στη σειρά με τίτλο " Piazzale degli Uffizi " ο φωτογράφος παρουσιάζει μια σειρά από ανδρικά πορτραίτα σε κοντινό πλάνο, αναδεικνύοντας σωματικές λεπτομέρειες, οι οποίες στο σύνολο τους αποτελούν μια ενιαία γλυπτική σύνθεση επιφανών ανδριάντων σε μια γνωστή ιστορική πλατεία. Συνοδευτικά, μάλιστα, υπάρχουν και λεζάντες για την κάθε φωτογραφία με ιστορικά ονόματα. 

Εδώ, βλέπουμε να εκφράζεται μια άποψη αρχείου, δηλαδή το σύνολο φέρει εκδοχές από προσωπικό αρχείο, αναλογικών μέσων, δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχουν τα αρνητικά των φιλμ στο αρχείο του, φέρνει μια οικειότητα.  Τα τετραγωνισμένα πορτραίτα σε ακινητοποιούν, δίνεται βάρος στις αποχρώσεις του γκρι μέσα από την κριτική του φθινοπωρινού Νοέμβρη. Η νεωτερικότητα του αρχείου που ταξιδεύει σε τόπους παίρνει ιστορικότητα στην τέχνη.

Υπάρχει στοιχείο πολιτικής στην τρίτη σειρά έργων. Στην ιδέα της κριτικής, μάλιστα, με Θεολογικό, διακρίνουμε μέσα από την Οπτική και της διχρωμίας κόκκινο-μπλε, έναν αστεϊσμό στα γλυπτά πρόσωπα, κάποιο ειρωνικό σχόλιο υπάρχει.

Η έκθεση παρουσιάζει ιδιαίτερη εικαστικότητα, το χρώμα ενισχύει σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση, έχει μια απόδοση, δημιουργεί αρχιτεκτονική άποψη. Οι μορφολογίες ξεχωρίζουν σαν ιδιώματα, όπως επίσης και οι "αρχιτεκτονικές" απόψεις από ένα έδαφος ελληνικό προς ένα έδαφος ιταλικό. Η εικονογραφία περιλαμβάνει πρόσωπα, τοπία, το πώς συνομιλούν στο "σήμερα" μέσα από την ίδια την ιστορικότητα τους ή στην παρούσα έκθεση, δείχνει ότι αλληλεπιδρούν, αυτά στήνουν μια πλοκή με γεωγραφικά χαρακτηριστικά στην Ιταλία.  Ο χώρος της έκθεσης κάπως προβληματικός, η χρωματολογία του, οι εγκαταστάσεις, υπάρχει παλαιότητα κι επανάχρηση στο είδος που παρουσιάζεται. 

Σε επίπεδο χαρακτηρισμού γύρω από την τοπική πολιτική της αυτοδιοίκησης στο Βόλο, η αρχή φαίνεται να φιλοξενεί φιλικά την έκθεση, κάτι ζητείται ως "αντίτιμο", η τοπική υπεύθυνη στα Εικαστικά εκτίθεται και πάλι. Υπάρχουν ερωτηματικά γύρω από ζητούμενα για προσέλκυση του κοινού, την απήχηση στον κόσμο.  Στο ελληνικό έδαφος, μια τέτοια έκθεση εκφράζεται μέσα από σύγχρονη κριτική. Ένας άνδρας δηλώνει παρουσία μέσα από μια ανδροκρατούμενη ασχολία, όπως η φωτογραφία.

Σε συνέχεια της παρουσίασης της ιταλικής φωτογραφίας, πρόκειται να αφιερώσουμε μια αναφορά στον Βολιώτη Νίκο Στουρνάρα, ο οποίος προέρχεται από μια εύρωστη φωτογραφικά, τουλάχιστον, οικογένεια, αυτήν του πατέρα του Στέφανου Στουρνάρα, του πρώτου Θεσσαλού καλλιτέχνη - απόφοιτου της ΑΣΚΤ το έτος 1889, με καταγωγή στη Ζαγορά Πηλίου. 

Στον δεύτερο όροφο του κέντρου τέχνης Giorgio de Chirico στο Βόλο, παρουσιάζεται στα πλαίσια του μήνα φωτογραφίας, που γιορτάζει η πόλη, μια ατομική έκθεση με σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την περίοδο πριν τη γερμανική Κατοχή, δηλαδή τις δεκαετίες 1930 και 1940 στην περιοχή Κερασιά στο Πήλιο.

Η έκθεση αναβιώνει την προσωπικότητα του φωτογράφου Νίκου Στουρνάρα με εικόνες από την Κερασιά Πηλίου, όλες γκριζωπές κι όλες ασπρόμαυρες, το μέγεθος τους κανονικό για τη θέαση, σε γυάλινο κάδρο με κορνίζα, επίσης. Αρχικά, μελετούμε την ιδέα ότι αποτύπωσε με έναν φωτογραφικό φακό, κινήθηκε εσωτερικά στην περιοχή για να καταγράψει με αρχείο τη ζωή σε ένα από τα χωριά της Μαγνησίας.

Τα θέματα, βάσει των οποίων, μάλιστα, στήνεται το οδοιπορικό της έκθεσης στην αίθουσα, αντλούνται από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στο βουνό, είναι εθνογραφικά, υπάρχει πηγαία η ελληνικότητα. Οι λήψεις του είναι πολύπλευρες, πολυσήμαντες, η εικόνα φαίνεται να έχει τον χρόνο εσωτερικά, προκαλούνται συναισθήματα στη θέαση. 

Βλέπουμε γεωργικές εργασίες, οικιακές ασχολίες, θρησκευτικό περιεχόμενο, στοιχεία του στρατού της εποχής, στρατεύματα, τοπιογραφία, ομαδικές οικογενειών, τελετές γάμου. Η γυναικεία αντίληψη ρίχνει το βάρος της στα εθιμοτυπικά των παρουσιάσεων, που έχουν να διηγηθούν μια ιστορία η καθεμία, μια αφήγηση. 

Η τοπική πολιτική του Δήμου εδώ προσεγγίζει έναν σημαντικό απόγονο φωτογράφο της πόλης για ένα αφιέρωμα στον ίδιο μέσα από τη σκοπιά της πολιτικής του πολέμου, η πόλη "κατοχυρώνεται" από τη φωτογραφία του για τη συμμετοχή της στη γερμανική Κατοχή, γι αυτό κι εξυμνείται μετά από δεκαετίες στα πλαίσια του μήνα φωτογραφίας. 

Ο θεσμός προσεγγίζει το έργο του ιστορικά, εικαστικά στη σημασία του. 

Στην πολιτική του Βόλου βλέπουμε κάτι ιστορικό να χρησιμοποιείται ως μέσο αφήγησης. Παλιότερα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μπορεί να έφερνε μια σύγκρουση η κοινή θέα σε τέτοιου είδους γεγονότα, ρηξικέλευθα στην ιστορία του Έλληνα, κάποιες παρεξηγήσεις μπορεί να προκαλούνταν, ίσως, σε κοινούς χώρους παρευρισκομένων.

Σήμερα επιτρέπονται διαφορετικά. 

Τοπογραφικά, το κέντρο τέχνης "βλέπει" τη θάλασσα, οι εικόνες από την προπολεμική Κερασιά αγιάζονται από το λιμάνι, επιστρατεύεται η σημασία.

Περνάμε σε μια έκθεση με εμφανή μια πολιτική Αθήνας να φιλοξενείται με πολιτική Βόλου, η έκθεση "ανθρώπινες σχέσεις" στον ημιώροφο του κέντρου τέχνης Giorgio de Chirico παρουσιάζεται στα πλαίσια του φθινοπωρινού μήνα φωτογραφίας, Νοέμβρη, όπως εορτάζεται ως θεσμός ανά την Ελλάδα.  Εδώ, βλέπουμε συνεργασία του τομέα εικαστικών του Δήμου με την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρία Ε.Φ.Ε.. 

Οι εκτυπώσεις των εικόνων αναδιατυπώνουν τις αυθεντικές φωτογραφίες, πιθανόν, δηλαδή δεν έχουν σταλεί οι αυθεντικές εικόνες για την παρουσίαση. Το όνομα του ιστορικού φωτογράφου αναγράφεται στα αριστερά και ο τίτλος του έργου στα δεξιά μέσα στο ίδιο πλαίσιο κι εσωτερικά στο κάδρο.

Είναι πιο ιστορικό αρχείο, ασπρόμαυρες πάλι όλες, παρουσιάζουν φωτογραφίες ιστορικές, τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τα κοινά της ζωής, η έκθεση εκφράζει πολιτική, ιστορικότητα, το έδαφος του Βόλου φαίνεται ιδιαιτέρως φιλόξενο, διδακτικό, βοηθά η ιδέα της πόλης.

Θεωρούμε ότι η σύμπραξη με τη φωτογραφική λέσχη Βόλου και τον Δήμο εκφράζει μια πολιτιστική διαχείριση, μια "σκέπη" στο θέμα. Η έκθεση συνδιαλέγεται με αυτήν του Νίκου Στουρνάρα σε μια ελληνική άποψη, της ελληνικότητας των έργων δηλαδή. Τα θέματα της έκθεσης στον ημιώροφο του κέντρου είναι εθνογραφικής σημασίας, εκφράζεται η ελληνικότητα των φωτογράφων.

Μάλιστα, από τις συμμετοχές των όσων επιλέχθησαν διαφαίνεται μια αναζήτηση για το μοντέρνο, το οποίο και έρχεται μπροστά στην κριτική, με βάση την ανάγνωση έργων φωτογραφίας, από την ιστορική Δογματική του έτους 2012.

Η ιστορική της Ε.Φ.Ε. με αδημοσίευτο υλικό από το αρχείο της εταιρίας, φέρνει το έδαφος της Ελλάδας πιο γόνιμο για την έννοια της φωτογραφίας.

Ο ρόλος της εταιρίας είναι τέτοιος στις δεκαετίες, όπως αναπτύχθηκε και με τα παραρτήματα, οπότε και ζητούμενα ήταν ο εκπαιδευτικός σκοπός της, δηλαδή τα μαθήματα, οι προβολές, οι παρουσιάσεις, οι εκδρομές, οι διαγωνισμοί, η παροχή συμβουλών.

Να σημειωθεί ότι το να πραγματοποιείται κριτική των έργων από το Βόλο επαυξάνει την ανάγνωση της ιστορικής αρχειακής φωτογραφίας, σε σχέση με το επίπεδο κριτικής από την Αθήνα.

Στην ιδέα ενός μήνα φωτογραφίας, φαίνεται να είναι αρκετοί αυτοί που ενδιαφέρονται, "πιάνονται" από την εύκολη "πρόσβαση" που δημιουργεί η φωτογραφία σαν μέσο στο νου, στη φαντασία του επισκέπτη. Ο κάτοικος της πόλης ανταποκρίνεται, όμως;

Στη βόλτα του φθινοπωρινού Νοέμβρη του έτους 2017, κι ενώ έχουν περάσει πέντε χρόνια από την ιστορική δογματικη με διδακτορική του έτους 2012, προσεγγίζουμε μια έκθεση με πολιτική Μικράς Ασίας, Τουρκίας δηλαδή στην ιδέα της πολιτικής του Βόλου, πρόκειται για την έκθεση με τίτλο " 30 χρόνια Εγγλεζονήσι ".

Μια έκθεση ιστορική, βιωματική, επετειακή σε φιλόξενο μουσειακό, σύγχρονο χώρο στη συνοικία των Παλαιών του Βόλου. Η έκθεση παρουσιάζεται στον ημιώροφο του μουσείου σε δύο αίθουσες κι ένα προθάλαμο. Ο πρώτος χώρος παρουσιάζει, πολύ γενικά, ένα ιδεατό σαλόνι εποχής με χειροποίητα, λεπτοκαμωμένα έπιπλα, τέσσερις μεγάλες προθήκες με προσωπικά αντικείμενα γυναικεία, προίκα, έγγραφα - αρχεία, θρησκευτικές εικόνες, μια προθήκη με ένα ζευγάρι γυναικεία παπούτσια με κέντημα, μια σειρά από κορνιζαρισμένες φωτογραφίες ζευγαριών εποχής, ανδρόγυνα σε προσωπογραφίες ασπρόμαυρης φωτογραφίας, ένα νυφικό σετ ενδυμάτων γυναικείων κι ένα μεγάλο ασπροκέντημα με κρόσσια - κλωστές. Μάλιστα, βλέπουμε και κάποιες εκδόσεις του συλλόγου που παρουσιάζει το αφιέρωμα για τα τριάντα χρόνια ίδρυσης.

Παρατήρωντας τις γυάλινες προθήκες, τα γυναικεία αντικείμενα όπως το σετ κοσμημάτων, τα λίγα εσώρουχα, μια φωτιστική λάμπα ή ένα λεύκωμα δείχνουν την αίσθηση του χρόνου στη γυναίκα, το διαχρονικό στοιχείο, την καλαισθησία, τη γυναικεία αντίληψη, μια γεύση από ιστορία τέχνης. Στη φωτογραφία εδώ, μάλιστα, φαίνεται κι ένα από τα αντικείμενα της έκθεσης που ξεχώρισα, ένα χρυσό γυναικείο κολιέ με χρυσή λεπτή αλυσίδα κι ένα νόμισμα να κρέμεται διακριτικά.

Η επόμενη προθήκη εκθέτει μια σειρά από ασπροκεντήματα -  προίκες, τοποθετημένα όλα μαζί, η προθήκη τα προστατεύει επαρκώς, τα απομονώνει κάπως από το να "αναπνέουν" στο χώρο, δείχνουν το νοικοκυριό, την καθαριότητα, τον σεβασμό στον άνδρα.

Η έκθεση φαίνεται να παρατηρεί βιωματικά τη ζωή των Μικρασιατών και των απογόνων τους στην περιοχή της Μαγνησίας, παρουσιάζεται δηλαδή το βίωμα, μέσα από τα κοινά, την άθληση, τη μουσική - χορωδία, τις εκδόσεις, τις επετειακές εκδηλώσεις, τα θεατρικά έργα, τις εκδρομές κι άλλα κοινά. 

Η Μαγνησία και ο Βόλος είναι μια περιοχή, από τις πιο σημαντικές, που υποδέχθηκε πρόσφυγες, ίωνες, μικρασιάτες. 

Στην προθήκη αυτή συναντούμε μια σειρά από έγγραφα, βιβλιάρια, αρχεία εποχής, όπου αναγράφονται ονόματα εποχής, λογική κυρίως του άνδρα στην οικογένεια του Μικρασιάτη, παρατηρούμε παλιά αρχεία, τη χρωματολογία τους, το μελάνι στον χρόνο, αυτό δείχνει τη νομιμότητα, την εντιμότητα, τη δικαιοσύνη στον πρόσφυγα. 

Οι ανδρόγυνες φωτογραφίες θα μπορούσαν να είναι αναρτημένες πάνω από ξυλόσομπες σε "θλιμμένα" σπίτια. 

Στην τελευταία προθήκη της έκθεσης βλέπουμε ξυλόγλυπτες εικόνες με χριστιανικά πρόσωπα, ένα έγχρωμο κέντημα για το 1926, κι όλα αυτά μαζί δείχνουν τη θεολογία των χρόνων, την ευλάβεια του πρόσφυγα, ότι μετανοεί. 

Στην ίδια αίθουσα οι αυθεντικές, ασπρόμαυρες, ανδρόγυνες φωτογραφίες που εκθέτει ο σύλλογος από τις αρχειοθήκες του σε καθηλώνουν με το βλέμμα τους, τα μάτια έχουν ταυτιστεί με τραγούδια της φύσης, των όσων πιστεύουν, στην αγάπη των ζευγαριών, κυρίως γερασμένα, άλλη μια εντύπωση στον χρόνο.

Εδώ, στη φθινοπωρινή αναφορά, το ιδεατό σαλονάκι προσδίδει και διακοσμητικό χαρακτήρα στην έκθεση.  Θυμίζει την επαρχία πολύ, ως σχόλιο.

 Η προθήκη αυτή με το ζευγάρι υποδημάτων χαρακτηρίζεται αρχοντική, για μια προικισμένη κοπέλα εποχής.

Η έκθεση πλησιάζει τη λαογραφία, μουσειακά τη φιλοξενεί το Μουσείο της πόλης του Βόλου, κάνει μια εσωτερική, αρχιτεκτονική κατάτμηση για να δούμε μια ιστορία της ιστορίας των λαών.  Η έκθεση δείχνει την αρχοντιά των Μικρασιατών, ρίχνει φως σε κάτι στενάχωρο στους αιώνες.  Τα Παλαιά Βόλου ως συνοικία, μάλιστα, είναι σοβαρά ιδανική κι ενδεικτική για ένα τέτοιο αφιέρωμα όπως αυτό, μικρασιατικού χαρακτήρα. 

Στην επόμενη αίθουσα συναντούμε τις εκτυπώσεις με τις γενικές και ειδικές σημειώσεις πάνω στο αφιέρωμα, είναι έγχρωμες, δίνουν απλά την πληροφορία τους, σε οδηγούν στην αφήγηση των κοινών του λαού. 

Οι φωτογραφίες εδώ απεικονίζουν τη θάλασσα και τα καράβια στις αρχές του 20ου αιώνα. Η αίθουσα προσφέρεται για διάβασμα, ανάγνωση, μελέτη, σε συνδυασμό με τη θάλασσα και τα καράβια. 

Χρησιμοποιείται, λοιπόν, το στοιχείο του νερού, εδώ, της θαλάσσης, αυτό που κάνει τον ανθρώπινο νου να ταξιδεύει, να "δέρνεται" από καλά κι άσχημα νέα. Αυτή είναι μια μουσειολογική άποψη στον τρόπο έκθεσης. Ανάγνωση με καράβια στο νερό ή παρατημένα.  Οι άνθρωποι έδωσαν την παράδοση τους στον τόπο του Παγασητικού, σε όλα τα κοινά της καθημερινής ζωής.

Όλα μαζί συνθέτουν την ιδέα, τη λαογραφική του συλλόγου, το πέρασμα στους αιώνες, τον άνθρωπο κι ότι νιώθει. Το στοιχείο της Μικράς Ασίας είναι αυτό που επιτυχώς συνδυάζει τη θάλασσα εδώ. 

Θεωρούμε ότι κάτι θεσμικό φιλοξενείται σε κάτι θεσμικό, δηλαδή ένας σύλλογος σε ένα μουσείο, φορέας με φορέα, αυτό είναι σημείο της πολιτιστικής διαχείρισης, και του τρόπου με τον όποιο ασκείται η τοπική πολιτική της αυτοδιοίκησης του Βόλου. Γι αυτό και το αφιέρωμα έχει έναν πολιτικό, ιστορικό χαρακτήρα στο πέρασμα των αιώνων. Μια έκθεση σαν αυτή φαίνεται θεσμική στην Αθήνα, ταιριάζει στον Βορρά, στη Βόρεια Ελλάδα. Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα κρίνεται σοβαρή η ανάγκη για τέτοιου είδους αφιερώματα από την περιοχή της Θεσσαλίας.

Το φθινόπωρο ολοκληρώνεται για φέτος, με την έκθεση του Μιχάλη Μανουσάκη, ο οποίος φιλοξενείται από την ιδιωτική γκαλερί "δ", της οικογένειας Δουλκέρογλου, στο κέντρο του Βόλου, πολύ κοντά στο λιμάνι. Στη σύνδεση με τη δογματική διδακτορική του 2012, βλέπουμε τη σημασία της μέσα από μια πολιτική Αθήνας, τη σύγχρονη σε σχέση με την πολιτική Βόλου.

Η σειρά έργων εδώ προσεγγίζει το πολυδιάστατο σε απόψεις έργο του Μιχάλη Μανουσάκη, με καταγωγή τα Χανιά Κρήτης. Ανήκει σε μια γενιά καλλιτεχνών που θεωρούνται σύγχρονοι στον ελληνικό χώρο και διαπραγματεύονται τη ζωγραφική σήμερα σε διάλογο με την ιστορία της ελληνικής τέχνης.

Τα έργα κατασκευές από ξύλο ως ζωγραφική βάση τοποθετούν τον άνθρωπο ως κεντρική φιγούρα σε περιβάλλοντα που θυμίζουν την παρουσία του σε εσωτερικά χώρων, δημιουργώντας εντύπωση αρχιτεκτονικής, γραμμικού μαζί με ελεύθερο σχέδιο.

Η σύνδεση των έργων και η χρωματολογία που χρησιμοποιείται είναι αυτή που προκαλεί τη διαδρομή του νου ανάμεσα και με πολιτική, μάλιστα. Συμβαίνει στον Βόλο, άρα κρίνουμε με πολιτική Βόλου. Καταρχάς, μας βοηθά ο συνδυασμός των χρωμάτων στο φόντο του καλλιτέχνη, στην πλοκή που δημιουργεί για να τοποθετήσει την κεντρική ανθρώπινη φιγούρα. 

Θα δούμε μια παλέτα ιδιαιτέρως διακριτική, και ζεστά/ θερμά και ψυχρά χρώματα, με σκοπό τη διάσπαση, να εκφράζουν την πολιτική.  Το σχέδιο επίσης, γραμμικό με μια ελληνικότητα, αναφορά στο μοντέρνο κίνημα της Ελλάδας κατά τον 20ο αιώνα, η σύνθεση του σκηνικού που βλέπουμε να τοποθετεί τη φιγούρα.

Παρατηρούμε ότι υπάρχει ιδέα από ξυλογλυπτική, από χαρακώματα που "σχεδιάζουν" τον άνθρωπο που συμμετέχει, φαίνεται τόσο ο άνδρας όσο και η γυναίκα, σκηνές καθημερινής ζωής από ανδρόγυνα. 

Δημιουργεί μια ιδέα χαρακτικής, παραδοσιακών τεχνών, μια χειροποίητη εντύπωση, από τον ίδιο τον χαράκτη, επιπροσθέτει τεχνικές κι απόψεις στο έργο του, ο ίδιος αναπλάθει πολύπλευρα τα αντικείμενα του. 

Η ασχολία του είναι η αφαίρεση προς μια ζωγραφικότητα, με προσγειωμένη άποψη. Είναι ρεαλιστής σε αυτήν τη σύγχρονη μεθοδολογία που ακολουθεί η γενιά, πλάθει ρεαλισμό με έναν σχολιαστικό σουρεαλισμό. Τα εσωτερικά των έργων του σημαίνουν σχόλια και παρατηρήσεις. Μάλιστα, υπάρχουν λεπτομέρειες με χρωματική διάθεση σε σημεία να δημιουργούν κάτι φαντασιακό, μια ακόμη σύγχρονη πινελιά.

Η χαρακτική που βλέπουμε εκφράζει ταχύτητα στην κοπτική ικανότητα/ ευχέρεια του καλλιτέχνη, την αποδίδει με μαύρο χρώμα, φαίνεται σαν μήτρα, σα να πρόκειται να τυπωθεί σε χαρτί αυτό που βλέπουμε. Θα μπορούσε να δημιουργεί μια ιδέα μεταξοτυπίας, σε ξυλόγλυπτη, επιζωγραφισμένη επιφάνεια. 

Φέρει στοιχεία μιας κεντρικής πολιτικής/ πολιτιστικής διαχείρισης, η γκαλερί προσεγγίζει τέτοιους καλλιτέχνες. Φαίνεται σημαντικά η επίδραση του δασκάλου, Δημοσθένη Κοκκινίδη, συνεχίζει την παράδοση του στο σχέδιο. Τα έργα δημιουργούν ένα είδος προβολής, σαν αποσπάσματα από μια ροή, το καθένα εκφράζεται μεμονωμένα. 

Οι φιγούρες αποπνέουν μια άθληση, μια ιδέα γυμναστικής, οι πόζες μπορεί να αναφέρονται σε ιστορικής σημασίας έργα στην ιστορία τέχνης, είναι γυμνές οι περισσότερες φιγούρες, με χρώματα λευκού και μαύρου. Δίνεται μια ψηφιοποιημένη ιδέα στη ξυλογλυπτική του τελάρου. Φαίνονται πλακάτ τα χρώματα, επισφραγίζουν την επιφάνεια, της δίνουν άποψη, φόρμα, διάλογο.

Φαίνονται τα στοιχεία της φύσης μεταφορικά, δημιουργείται κι εδώ ένας διάλογος. Το σώμα μπαίνει σε διαδικασίες, αποδομεί την ίδια τη ζωγραφική. Η φύση προκαλεί τη σεξουαλική φύση του ανθρώπου.

Περνάμε στην έκθεση του Μιλτιάδη Ιγγλέζου στη σχολή Αρχιτεκτονικής του Βόλου με τίτλο "ephemeral structures", σε μετάφραση "εφήμερες κατασκευές", η οποία διαρκεί μέσα στον φθινοπωρινό Νοέμβρη, στις εγκαταστάσεις της σχολής, κοντά στη συνοικία των Παλαιών κι εδώ. Παρατηρούμε, στα πλαίσια της έρευνας, μια πολιτική Αθήνας, σύγχρονης πάλι στην πολιτική του Βόλου. Η διάρκεια της περιήγησης μικρή, όσο και η έκταση της παρουσίασης στο ισόγειο, σε μια εγκατάσταση ρυθμισμένη στο εσωτερικό του πανεπιστημίου. Ο φύλακας ήταν εκεί για να ξεκλειδώσει την πόρτα του χώρου. 

Περιηγήθηκα για λίγο, όλες οι φωτογραφίες εδώ έγχρωμες, "καδραρισμένες" σε μακετόχαρτο μαύρου πλαισίου, το μέγεθος κανονικό προς μικρό για τη θέαση. Η θεματική του αρχιτέκτονα - φωτογράφου αγγίζει την περιοχή του Παρνασσού και ιδιόχειρες πρόχειρες κατασκευές σε σημεία που βοηθούν στον περίπατο ανάμεσα στο δάσος. Κεντρικό φόντο σε όλα η παρουσία των δέντρων και το πράσινο του δάσους, φαίνονται για έλατα. Το χιόνι στο έδαφος του βουνού μαρτυρά την εποχή της λήψης, του χειμώνα, δηλαδή. Οι ετοιμόρροπες παράγκες με τα εφήμερα σκέπαστρα διαφόρων χρωμάτων να φωτίζουν το χιονισμένο πράσινο τοπίο δίνοντας έναν ειρωνικά "χαρούμενο" ρυθμό στην έκθεση.

Η έκθεση ενός παλιού φοιτητή της σχολής, λοιπόν, σπούδασε στην αρχιτεκτονική του Βόλου. Οι παράγκες οι ίδιες εκφράζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον , εκεί βρίσκουμε τη σύνδεση με τη σχολή. Αποτελούν αρχείο για έρευνα, κριτική, θεωρία, εκφράζουν τον χρόνο, πολύ σημαντικό στοιχείο. Ο φακός αντιμετωπίζει τις κατασκευές σαν ευρήματα, το χρώμα κάνει το μάτι να "παίξει" στη μικρή περιήγηση , κερδίζουν και τα ψυχρά χρώματα. Οι φωτογραφίες είναι σύγχρονες, ρεαλιστικές, το πράσινο κάνει τον θεατή να πλανάται αριστερά - δεξιά στον τοίχο της έκθεσης, το φόντο είναι το ίδιο και ξεχωρίζουν οι παράγκες στο βουνό, έχει και τοπογραφικό ενδιαφέρον, μάλιστα. 

Η έκθεση αυτή σωστά συνυπάρχει στην πόλη, βοηθάει η βόλτα μέχρι τις εγκαταστάσεις. Ο φυσικός περίπατος του φθινοπώρου ακολουθείται από έναν χειμερινό, φωτογραφικό περίπατο σε βουνό. Η έκθεση έχει αποσπάσει τρεις τιμές παγκοσμίως. Οι φωτογραφίες του Ιγγλέζου δεν έχουν τίτλο η καθεμία, τουλάχιστον κοινοποιημένο εδώ. Είναι μονοθεματικές, ερευνητικές σε πολλά σημεία, ξεχωρίζει στο μήνα φωτογραφίας στη φθινοπωρινή πόλη του Βόλου. Οι κατασκευές λόγω της προχειρότητας τους, το εφήμερο που έχουν φέρουν εικαστικά στοιχεία στο έδαφος, ο φακός τις αδρανοποιεί, τις καταγράφει. Τα χαλιά που κρεμούν, τα πλαστικά στοιχεία εκφράζουν κριτική άποψη κι ανάγνωση στο θέμα, η παρουσίαση αποκτά πολιτικό χαρακτήρα, λαογραφικά στοιχεία, παραδοσιακές αναφορές. Η ιδέα της μεταφοράς από την Αττική, ως έδαφος, στη Μαγνησία, ως παρουσίαση, εκφράζει μια πολιτική γνώμη. Στο επίπεδο κριτικής για τους λόγους που η σχολή του Βόλου φιλοξενεί τον φοιτητή της, αρκεί μα αναφερθεί ότι δείχνει το εύρος της, την επάρκεια της να αποτελεί πλαίσιο ανάγνωσης. Φιλοξενείται με κριτική ματιά.
 

Για το τέλος, μια ιδέα από εντοπιότητα, δηλαδή πολιτική Βόλου στην πολιτική Βόλου, σε επίπεδο αναφοράς στην έρευνα. Στην τελευταία έκθεση, εδώ, για τον φθινοπωρινό Νοέμβρη του έτους 2017, από την περιοχή της Μαγνησίας στην Ελλάδα, θα γίνει αναφορά στο αφιέρωμα για τον 9ο πανελλήνιο διαγωνισμό φωτογραφίας " Δημήτρης Λέτσιος ", με τίτλο " πόλεις " στο ισόγειο του κέντρου τέχνης Giorgio de Chirico.

Οι συμμετοχές έχουν διαγωνιστικό χαρακτηρά, τα θέματα τους ποικίλουν στη μεγάλη αίθουσα, οι φωτογραφίες είναι αναρτημένες με κάδρο που τις συνοδεύει γυαλί. 

Είναι μια σύγχρονη βόλτα με ψηφιακή φωτογραφία, υπάρχει το τοπίο, ο άνθρωπος, η φύση, εκδοχές από την καθημερινή ζωή, με αποσπάσματα από την Ελλάδα ή το εξωτερικό. 

Με προσέλκυσε στην ανάγνωση της, η παρουσία της αρχιτεκτονικής, του τοπίου. 

Στη φωτογραφία αυτή φαίνεται το πρώτο βραβείο, η συμμετοχή που απέσπασε αυτήν τη διάκριση στην πόλη μας. Παροσιάζει τη φύση και τον άνθρωπο. 

Πολιτικά, είναι μια φωτογραφική συγκυρία η οποία επιτυγχάνεται σε συνεργασία με τον Δήμο κάθε χρόνο στις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αυτό αποτελεί και το κύριο σχόλιο για την παρουσίαση εδώ, η συμμετοχή του Δήμου και πώς αυτός υιοθετεί από την κριτική του Βόλου τον σκοπό αυτό. Υπάρχει εντοπιότητα, ένας φορέας συνεργάζεται πάλι με έναν φορέα, αυτό κάνει την πολιτική πιο ισχυρή, η φωτογραφία είναι το μέσο ανάδειξης, όμως προς τι; Χρησιμοποείται, πάλι, λοιπόν η παγκόσμια τέχνη για τοπική πολιτική εδώ.

Η σειρά έκθεσης των βραβείων κι επαίνων στον κεντρικό τοίχο της αίθουσας έχει τη δική της άποψη, ξεχωριστά από τις υπόλοιπες αναρτήσεις, υπάρχει χρωματολογία, κυριαρχεί το κόκκινο, βασικό χρώμα, και το ασπρόμαυρο.

Δική σας,

Ελευθερία Στίκουλου - Ritsa Blue