20.2.18

Παρατήρηση σε Αρχιτεκτονική και Τοπογραφία - Χειμώνας, Φεβρουάριος 2018 - Βόλος

Στο εσωτερικό του κτιρίου κι ενώ τα σχέδια δείχνουν ότι προβλέπεται για τις συνθήκες διαβίωσης κι ως κατοικία ή οι όροφοι σήμερα σου δίνουν την εντύπωση εσωτερικών δωματίων μέσα από μια σκάλα που διέρχεται, μια μεγάλη αίθουσα χρησιμοποιείται σήμερα στις ανοιχτές ή κλειστές εκδηλώσεις της Εξωραϊστικής και οι σημερινοί καλεσμένοι που διαδέχονται τους παλιούς παρευρισκόμενους της πολιτικής ζωής του τόπου, φαίνεται να συνυπάρχουν σε τοίχους που θυμίζουν άλλες εποχές, το χρώμα έχει ξεφτίσει, δεν ανανεώνεται.
Υπάρχουν πίνακες που ανατυπώνουν μια ιδέα ότι βρίσκεσαι σε χώρο σεβαστό προς την τέχνη και την ιστορία της, είναι αντίγραφα ζωγραφικής σε κάδρα και κορνίζες. Οι πολυέλαιοι είναι πολυδιάστατοι στα ψηλά ταβάνια της αίθουσας, υπάρχουν δυο καλοδιατηρημένα τζάκια σίγουρα, νομίζοντας. Συντηρείται μια αίθουσα για το κοσμικό της δικής μας εποχής. Μια κτιριακή υποδομή που υποστήριζε τον πολιτικό διάλογο στο εσωτερικό της στο κέντρο της πόλης. Πιο χαρακτηριστικός ακόμη ο θερινός κινηματογράφος που βλέπει στην οδό Δημητριάδος, υπάρχει ένα σχέδιο της πρόσοψης που αποκτά μια εικαστικότητα ο νους.
Μελετώντας αξιοκρατικά σήμερα τη δικαιοδοσία του μηχανικού στα σχέδια της Λέσχης Βόλου, όπως είναι πρόχειρα καταχωρημένα στο αρχείο κάπου μέσα στην Πολεοδομία μας, η πολύφημη Εξωραϊστική του Βόλου στο παραλιακό μέτωπο της πόλης, διαπιστώνουμε πως η εξωτερική αρχιτεκτονική, αρχικά και στη συνέχεια η εσωτερική σε μια άποψη, βλέπει στη ζωή του κτιρίου, στη διαβίωση των ανθρώπων σε ώρες, μέρες, χρόνους. Με άδειες οικοδομής της δεκαετία 1960 και ως προάγγελος της Δικτατορίας στη Χούντα, στα έγγραφα των οικοδομικών αδειών βλέπεις το Βασίλειον της Ελλάδας. Με σχέδια ιστορικά δείχνοντας την πολιτική των μηχανικών και μια ιδέας της επαρχίας του Βόλου, περιμένοντας ότι οι φάκελοι των οικοδομικών αδειών έχουν τις ελλείψεις τους, με παλιά χαρτόσημα και σφραγίδες, η Εξωραϊστική φαντάζει "χαλαρή" μέσα από τη δουλειά των μηχανικών της.
Η λογική είναι η επίσκεψη στην μεγάλη μας Πολεοδομία για να μπούμε στη συνέχεια σε σκέψεις στο αντικείμενο μας. Τα σχέδια αποτελούν αρχείο και μόνον, έτσι τα "εγκρίνει" ο χρόνος σήμερα, η Λέσχη πάλιωσε. Νιώθεις την ιστορικότητα του εδάφους κοιτάζοντας το κτίριο στα σχέδια του. Μας κάνει εντύπωση η εξυπνάδα του μηχανικού που ανέλαβε με το μεράκι του το έργο τη δεκαετία 1960, και αυτό επηρεάζει την κριτική στα εικαστικά της πόλης, αυτό είναι το ενδιαφέρον στην αλληλεπίδραση της κριτικής. Να μελετηθεί το μπλε σιέλ στη Δικτατορία...
Τι κάνουν τα Μαθηματικά εδώ... Συντηρούν τον μηχανικό στη διαλεκτική του με το έδαφος, πριν το σχεδιάσει κι όταν το βλέπεις ως περαστικός του δρόμου. Οι "ψεύτικοι" πίνακες στους τοίχους της μεγάλης αίθουσας προκαλούν κάτι στη ζωή του παρευρισκόμενου, μια ιδέα οικονομίας που σε κοροϊδεύει. Το σχέδιο παλιώνει, κιτρινίζει στο χρόνο ύπαρξης μέσα στον φάκελο, ταυτόχρονα παλιώνει και το κτίριο, φαίνεται εσωτερικά, εξωτερικά. Δύο συνθήκες που συμβαίνουν ταυτόχρονα. Μια ωραία σύγκριση, τα σχέδια στο φάκελο και το οικοδόμημα. Καταλαβαίνουν το χιούμορ της παρουσίας τους με ότι κι αν σημαίνει, υποδέχονται αυτή τη λειτουργία της πόλης όρθιοι κι όχι στις καρέκλες τους, κάθονται για ξεκούραση μετά το διάλογο στο εσωτερικό καφενείο για να χαλαρώσουν λίγο με τα εικαστικά. Σήμερα αυτή η στάση στην πολιτική συνδυάζεται με την οικονομία και πώς αυτές οι συμπεριφορές ταυτίζονται με τη σημασία την εμπορική όταν δραστηριοποιείται μια φιγούρα στις τέχνες.
Υιοθετείται σε συμπεριφορά με εμπορική σημασία. Ο χρόνος του κτιρίου, η ιστορικότητα του υπάρχει και διέρχεται στις δραστηριότητες που "τρέχουν" και μπορεί να τις χαρακτηρίζει, διοχετεύεται στις δράσεις. Προσδίδει μια ιστορία τέχνης, ο χρόνος της Εξωραϊστικής αν σκεφτούμε να χρησιμοποιηθεί το κτίσμα ως κριτική. Γενικότερα στο ρυθμό ζωής της πόλης, ιδίως στα εικαστικά. Είναι χαρακτηριστικό το μεγάλο μπαλκόνι, η βεράντα του ορόφου που βλέπει στον παραλιακό κινηματογράφο. Δίνει την εντύπωση κατοικίας - με ιδιωτικό κινηματογράφο άραγε; - η οποία σήμερα είναι σε αξιοποίηση, κοινοποιείται διαφορετικά στην τοπική κοινωνία ή " κοινωνία " της εποχής. Μια οικοδομή με δύναμη στο χρόνο, καθόλου καλά διατηρημένη σε καθαριότητα.
Η τοπογραφία της ιδιαιτέρως σημαντική, βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο της πόλης του Βόλου, δίπλα στον αιγιαλό της θάλασσας. Στο ίδιο μέτωπο και στην τοπογραφία της παραλίας είναι καλαίσθητα σχεδιασμένο το πάρκο των Αργοναυτών και οι πολυκατοικίες παίρνουν όνομα, αν συνυπάρχουν με την πολύφημη Λέσχη, βλέπε τη " Θέτις " που τα μπαλκόνια της βλέπουν τις θερινές ταινίες τα καλοκαίρια. Υπάρχει μια άποψη ξεκούρασης σαν τις θερινές βεγγέρες στα θέρετρα όπου το μονοπώλιο του σινεμά της Εξωραϊστικής απλώνει σε αυτήν τοπιογραφία, συμφωνεί. Βλέπεις τα αστέρια, νιώθεις τη θάλασσα. Για το καλοκαίρι αυτά. Για τον χειμώνα η αρχιτεκτονική σαλεύει στο σημείο αυτό της πόλης.
Οι αίθουσες έχουν το βελούδο σε βαθιά χρώματα, στρωσίδια, καρέκλες. Η σχεδιαστική γραμμή, όπου εκείνα τα χρόνια ήταν σχεδόν όλα χειρόγραφα, μεταφέρει τη διακριτική ικανότητα του μηχανικού τη χρονική περίοδο κατά την οποία ασχολήθηκε και ανέλαβε τη μελέτη μέσα από τη σχεδιαστική επιφάνεια και το χρώμα. Φαντάσου τη Λέσχη σε σκαρίφημα ή κροκί... Η γραμμή υπάρχει στο σχέδιο, το οποίο αποθηκεύεται στο αρχείο και στο έδαφος. Αναφερόμαστε στην αρχιτεκτονική. Ο χρόνος υπάρχει από την ώρα που τη φαντάστηκε ο μηχανικός, τη σχεδίασε, την επικύρωσε και κλείνει ο φάκελος για να ξεκινήσει η οικοδομή. Ολοκληρώνονται οι εργασίες επί του οικοπέδου και βλέπουμε ως σήμερα το οικοδόμημα, όπως το περιγράψαμε.
Αφουγκραζόμαστε την πολιτική από την αρχή, λοιπόν, της σχεδιαστικής γραμμής και βλέπουμε τις εποχές να διαμορφώνουν την ιστορία του κτιρίου. Ο μηχανικός στην Ελλάδα ζει από την πολιτική του, από το πολίτευμα, το κτίριο αποκτά το βλέμμα του, στο Βόλο υπάρχει σοβαρή παράδοση στους μηχανικούς. Εκφράζει μια επιβολή του ιδίου, το παίρνει ως πρόσχημα, το κάνει ιδίωμα στον ίδιο. Υπάρχει κάτι γυναικείο ως στοιχείο εδώ, μια διπλωματούχος γυναίκα είναι ανάμεσα στους μελετητές. Η λογική του σχεδίου σημαίνει εκπλήρωση, μεταφέρω κάτι φανταστικό, βλέπω την πρόσοψη του θερινού κινηματογράφου, έχει μια διάθεση. Υπάρχει θετική διάθεση.
Η σχεδιαστική γραμμή αποκτά την πολιτική της από τον μηχανικό, έχει άλλο χρώμα. Άγνωστο σήμερα σε 'μένα πώς συνέχισαν να ενισχύουν οι μηχανικοί τη δράση τους μετά την παράδοση των εργασιών. Μπορεί πράγματι να ήταν επιδραστικοί, δε γνωρίζω αν ήταν συμμετοχικοί στη συνέχεια. Η ζωή του κτιρίου στην πόλη, δηλαδή άνθρωποι να ζουν στο εσωτερικό του σε όλους τους ορόφους μεταφέρει τη διαμόρφωση με τα χρόνια. Η ιδέα ότι το κτίριο και η διαμορφωμένη ιστορία τους παρακολουθεί πώς ζούνε τις στιγμές εσωτερικά. Υπάρχει μια πλαγιότητα στο σχολιασμό αυτό. Η σκέψη του μηχανικού κάνει στάσιμο το έδαφος αναφοράς και στην οπτική του γωνία σταματά η απόλυτη μαθηματική ευκρίνεια, ο έλεγχος. Σε αυτό μπορεί να φανεί επιδεικτικός ελάχιστα ως πολύ, το κτίριο αποκτά κλιμακωτή διαμόρφωση. Μπορεί να επιθυμεί να εγκλωβίσει κάτι στον παρευρισκόμενο, αυτό σημαίνει επιδεικνύω. Ο μηχανικός φαντάζεται τη ζωή στο σημείο που ανεγείρεται μια άποψη του.
Εδώ είναι λογικός ο όγκος, ομαλός, ευθύγραμμος. Στην κύρια είσοδο του κτιρίου όπου υπάρχει μια εντύπωση γαλάζιου χρώματος φαίνεται μια τέμνουσα όψη και διάθεση μεταξύ των τοιχίων, των επιπέδων, προϊδεάζει τον πολιτικό της εποχής και μέσα από την ιστορικότητα του που αφήνει στη θέληση του να συμμετέχει, σήμερα νιώθεις την επιβολή του, μπορεί μέσα από αυτήν την αλληλουχία της εισόδου.
Υπάρχει κάτι στο επίμονο βλέμμα της μηχανικού που το μελέτησε, το αντιλαμβάνεται από το χώρο της και το ψυχολογεί. Η όψη επί της οδού Πολυμέρη δείχνει μια αυστηρότητα, μια πολιτική σημασία στην αρχιτεκτονική. Στο Βόλο, λοιπόν, υπάρχουν χώροι πολιτισμού σε διάφορα σημεία και σε απόσταση από την Εξωραϊστική Λέσχη, λοιπόν, η επίδραση από αυτούς είναι ότι στη σημασία τους το κτίριο αποκτά πολιτιστικό χαρακτήρα, γίνεται επανάχρηση για πολιτιστικούς λόγους. Αυτό κάνει η πολιτική του, είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε να διαμορφώνεται η αλληλεπίδραση με το χώρο γύρω από τις τέχνες και συνολικά τις δράσεις που φιλοξενούνται. Τα εικαστικά φαίνονται σαν ένα παιχνίδι εποχής μέσα από ιστορίες και μύθους, σαν τη Θεολογία, οι άνθρωποι υποστηρίζουν με την παρουσία τους τα δρώμενα, είναι έμψυχα.
Το κτίριο είναι σαν να χτίστηκε για να "κοροϊδεύει", να προστατεύει σαν κέλυφος, οι τοίχοι του για τον έξω κόσμο. Φαίνεται πολιτικά να γυρνά την πλάτη σε άλλες ενδείξεις πολιτικής στην πόλης, βλέπε σήμερα το κέντρο τέχνης με την ονομασία Giorgio De Chirico. Βλέπουμε μια οικειοποίηση στο περίβλημα τους σαν τεχνολογικό επίτευγμα στους σχεδιασμούς άλλων κτιρίων. Το παιχνίδι των εικαστικών δίπλα στη θάλασσα, στο παραλικό μέτωπο, σημαίνει μια άλλη άποψη στο πώς επηρεάζει ο κυματισμός στα νερά, τα παραμορφώνει, έτσι όπως ορθώνονται στα ύψη του κτιρίου, φαίνεται τόσο στο ίδιο το έργο του καλλιτέχνες που έχει εκθέσει όσο και στην μεταξύ ατμόσφαιρα των έργων. Η αρχιτεκτονική σχηματίζει μια καλλιγραφία όταν την απογυμνώνει μπροστά από τη θάλασσα, μένει μια αίσθηση και με αυστηρότητα, βέβαια.

Δική σας,

Ελευθερία Στίκουλου - Ritsa Blue


No comments: